✅ การใส่ วิตามินอี (Vitamin E) ลงในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มี DHA (docosahexaenoic acid) เป็นส่วนประกอบนั้น มีเหตุผลสำคัญทางชีวเคมีและความปลอดภัย ดังนี้:

1. ป้องกันการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน (Oxidation) ของ DHA

• DHA เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวหลายตำแหน่ง (PUFA) ซึ่งมีโครงสร้างเปราะบางและไวต่อการถูกออกซิไดซ์เมื่อสัมผัสกับออกซิเจน แสง หรือความร้อน
• การเกิดออกซิเดชันจะทำให้ DHA เสื่อมคุณภาพ และเกิด สารอนุมูลอิสระ (free radicals) ที่เป็นอันตรายต่อเซลล์

2. เสริมฤทธิ์กันในการทำงานทางสรีรวิทยา

• ทั้ง DHA และวิตามินอีมีบทบาทในการ ปกป้องสมอง เซลล์ประสาท และการพัฒนาในครรภ์
• วิตามินอีช่วยปกป้องเยื่อหุ้มเซลล์ (cell membrane) ที่มี DHA เป็นส่วนประกอบสำคัญ

3. เพิ่มเสถียรภาพของผลิตภัณฑ์ (Product Stability)

• วิตามินอีช่วยให้ผลิตภัณฑ์ที่มี DHA อยู่ในรูป softgel หรือ liquid มี อายุการเก็บรักษานานขึ้น (shelf life) และไม่มีกลิ่นเหม็นหืน (rancid smell)

4. ด้านความปลอดภัยในหญิงตั้งครรภ์และทารก

• วิตามินอีมีบทบาทสำคัญต่อระบบภูมิคุ้มกันและการพัฒนาของทารก
• การรับวิตามินอีร่วมกับ DHA ในขนาดที่เหมาะสมถือว่า ปลอดภัยและมีประโยชน์ โดยเฉพาะในสูตรสำหรับหญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร

❌หากผลิตภัณฑ์ DHA ไม่มีวิตามินอี ผสมอยู่ด้วย อาจเกิดปัญหาหลัก ๆ ดังต่อไปนี้:

1. DHA เสื่อมคุณภาพง่าย (Oxidative degradation)

• DHA เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวหลายตำแหน่ง (polyunsaturated) ซึ่งไวต่อ ปฏิกิริยาออกซิเดชัน
• หากไม่มีสารต้านอนุมูลอิสระอย่างวิตามินอีช่วยปกป้อง จะเกิด:
  • กลิ่นเหม็นหืน (rancid smell)
  • สีเปลี่ยน
  • สูญเสียฤทธิ์ทางชีวภาพ
  • เกิดสารอนุมูลอิสระ (oxidized lipids) ซึ่งอาจ เป็นอันตรายต่อเซลล์

2. อาจส่งผลเสียต่อร่างกาย มากกว่าประโยชน์

• ผลิตภัณฑ์ DHA ที่เสื่อมคุณภาพ อาจก่อให้เกิด:
  • ความเครียดออกซิเดชัน (oxidative stress) ในร่างกาย
  • กระตุ้นการอักเสบ มากกว่าการต้านอักเสบ
  • ลดประสิทธิภาพของ DHA ที่ควรจะส่งเสริมสมอง สายตา และหัวใจ

3. ผลิตภัณฑ์ไม่มีความเสถียร (unstable formulation)

• หากไม่มีวิตามินอี อาจต้องใช้การบรรจุพิเศษ เช่น บรรจุในไนโตรเจน หรือ แช่เย็นตลอดเวลา ซึ่งทำให้ต้นทุนสูงและไม่สะดวกในการจัดจำหน่าย

 

สรุปคือ

วิตามินอีเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ (antioxidant) ที่ละลายในไขมัน ป้องกันการเสื่อมสภาพของ DHA และ เสริมฤทธิ์ปกป้องเซลล์ ทั้งในแง่คุณภาพของผลิตภัณฑ์และประโยชน์ต่อร่างกาย

บทความโดย

รศ.นพ.เกียรติศักดิ์ คงวัฒนกุล

สูตินรีแพทย์ เชี่ยวชาญด้านเวชศาสาตร์มารดาและทารกในครรภ์

Maternal and Fetal Care Center I MFC Khon Kaen