บทความโดย รศ.นพ.เกียรติศักดิ์ คงวัฒนกุล

MFC Wellness Center Khon Kaen ศูนย์ดูแลสุขภาพแบบองค์รวม

เมื่ออายุเพิ่มขึ้น ระบบภูมิคุ้มกันเริ่มเสื่อมประสิทธิภาพ ทำให้ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงมากกว่าคนวัยอื่น การได้รับ วัคซีนสำหรับผู้สูงอายุ หรือ อายุ 50 ปี ขึ้นไป เป็นวิธีการที่ปลอดภัยและคุ้มค่าที่สุดในการลดความเสี่ยงของการเจ็บป่วยรุนแรง การนอนโรงพยาบาล และการเสียชีวิต

ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่ทำให้ผู้สูงอายุเสี่ยงภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดบวม, หัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน, กล้ามเนื้ออ่อนแรง ผู้สูงอายุที่ติดไข้หวัดใหญ่มักมีอาการรุนแรงกว่าคนทั่วไป โดย แนะนำฉีดปีละ 1 ครั้ง

ประโยชน์:

• ลดโอกาสนอนโรงพยาบาลจากปอดบวม
• ลดการเสียชีวิตจากโรคแทรกซ้อน
• เหมาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัว

เชื้อ Streptococcus pneumoniae เป็นสาเหตุสำคัญของ ปอดอักเสบ ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด (sepsis) และเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ผู้สูงอายุมีอัตราการเสียชีวิตจากเชื้อชนิดนี้สูงถึง 20–60% โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคเรื้อรัง

ปัจจุบันแนะนำให้ได้รับ 2 ชนิดตามลำดับ คือ

1. PCV15/PCV20 (วัคซีนชนิดครอบคลุมหลายสายพันธุ์)
2. PPSV23 (ป้องกันสายพันธุ์กว้างขึ้น)

เหมาะสำหรับ

✔ อายุ 50 ปีขึ้นไป

✔ โรคปอด โรคหัวใจ เบาหวาน โรคไต ผู้สูบบุหรี่

ประโยชน์:

• ลดความเสี่ยงการเกิดปอดอักเสบขั้นรุนแรง
• ลดการนอนโรงพยาบาลและอัตราการเสียชีวิต

โรคเหล่านี้เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่อันตราย โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนลง

• บาดทะยัก จะมีอาการกล้ามเนื้อเกร็ง ชัก เสียชีวิตได้
• คอตีบ จะมีแผ่นขาวในคอ หายใจไม่ออก
• ไอกรน ทำให้มีอาการไอรุนแรง เสี่ยงปอดแทรกซ้อน

แนวทางฉีด:

• ได้รับวัคซีนรวม บาดทะยัก คอตีบ ไอกรน (Tdap) 1 ครั้ง
• เสริมด้วยวัคซีนบาดทะยัก คอตีบ (Td) ทุก 10 ปี

โรคงูสวัดเกิดจากไวรัส Varicella-Zoster ซึ่งซ่อนในเส้นประสาทตั้งแต่วัยเด็ก เมื่ออายุเกิน 50 ปี ภูมิคุ้มกันลดลงทำให้เชื้อกลับมาแสดงอาการได้

ผู้สูงอายุเสี่ยงภาวะแทรกซ้อน เช่น

• ปวดเส้นประสาทเรื้อรัง (Post-herpetic neuralgia)
• ปวดแสบปวดร้อนยาวหลายเดือน
• ติดเชื้อแบคทีเรียซ้ำ

ปัจจุบันแนะนำวัคซีนแบบ Recombinant (Shingrix) 2 เข็ม ห่างกัน 2–6 เดือน

ผู้สูงอายุที่ติดไวรัสตับอักเสบมีโอกาสเกิดภาวะรุนแรงมากขึ้น

• ไวรัสตับอักเสบเอ (HAV) ติดต่อผ่านอาหาร น้ำ
• ไวรัสตับอักเสบบี (HBV) ติดต่อผ่านเลือด/สารคัดหลั่ง เสี่ยงตับแข็ง มะเร็งตับ

ควร ตรวจเลือดหาภูมิคุ้มกันก่อน หากไม่มีภูมิคุ้มกัน แนะนำให้ฉีดวัคซีนรวม 3 เข็ม

• เข็ม 1
• เข็ม 2 ห่างจากเข็มแรก 1 เดือน
• เข็ม 3 ห่างจากเข็มแรก 6 เดือน

การฉีดวัคซีนในผู้สูงอายุช่วย

✔ ลดอัตราการติดเชื้อที่อันตราย

✔ ลดความรุนแรงของโรค

✔ ลดการนอนโรงพยาบาล

✔ ลดโอกาสเสียชีวิต

✔ ส่งเสริมคุณภาพชีวิตและการใช้ชีวิตอย่างมั่นใจ

ศูนย์ของเรามีบริการ

• ตรวจสุขภาพครบวงจร
• ตรวจภูมิคุ้มกันก่อนฉีด
• วางแผนวัคซีนเฉพาะบุคคลโดยแพทย์
• ดูแลต่อเนื่องโดยทีมแพทย์เฉพาะทาง

บทความโดย รศ.นพ.เกียรติศักดิ์ คงวัฒนกุล

MFC Wellness Center Khon Kaen ศูนย์ดูแลสุขภาพแบบองค์รวม